LEGAL 100

‘‘Mijn tip: Tot die tijd voor de gedaagde die graag in één procedure duidelijkheid wil hebben over aansprakelijkheid én omvang van de schade, is om een eis in reconventie in te stellen in de vorm van een negatieve verklaring voor recht over de omvang van de schade. De gedaagde moet er wel rekening mee houden dat er lastige discussies over de stelplicht kunnen ontstaan (zie HR 12 april 2019, ECLI:NL:HR:2019:590 waar ik als cassatieadvocaat bij betrokken was).’’

Nadine Groeneveld-Tijssens - advocaat en partner AKD, bijzonder hoogleraar Appelrechtspraak Tilburg University

-

Nadine Groeneveld-Tijssens - advocaat en partner AKD, bijzonder hoogleraar Appelrechtspraak Tilburg University -

Voldoende belang bij een verklaring voor recht wordt verondersteld: een ongelukkige keuze

Hoge Raad 27 maart 2015, ECLI:NL:HR:2015:760 (AIG/X)

In deze uitspraak heeft de Hoge Raad geoordeeld dat indien een verklaring voor recht wordt gevorderd dat aansprakelijkheid bestaat voor schade, de rechter ervan dient uit te gaan dat eiser daarbij belang heeft als de mogelijkheid van schade aannemelijk is. Met die regel kwam de Hoge Raad expliciet terug van het Dominee-arrest van 30 maart 1951, NJ 1952/29 m.nt. Ph.A.N. Houwing. In het Dominee-arrest had de Hoge Raad bepaald dat splitsing van het laten vaststellen van aansprakelijkheid en het vorderen van schadevergoeding alleen in bijzondere omstandigheden toelaatbaar is en dat de rechter daarop zonodig ambtshalve moet letten.

Het komt niet zo vaak voor dat de Hoge Raad uitdrukkelijk terugkomt van eerdere rechtspraak, laat staan van een zo oude uitspraak. Het arrest AIG/X verscheen vlak voor mijn dissertatie over de verklaring voor recht. Mijn manuscript was eind maart 2015 al bijna klaar voor de drukker en op de valreep heb ik de uitspraak nog kunnen verwerken in mijn boek. Hoewel die timing natuurlijk voor de nodige stress zorgde, was het natuurlijk een gelukkige timing omdat het onderwerp tot dat moment nauwelijks kon rekenen op belangstelling in de rechtspraak en literatuur. In mijn procespraktijk ben ik sindsdien regelmatig geconfronteerd met de gevolgen van AIG/X.

Met enige regelmaat volstaat de benadeelde partij met een verklaring voor recht over de aansprakelijkheid voor schade, ook als de schade relatief eenvoudig te begroten is. Het gevolg van de keuze voor de kale verklaring voor recht (in plaats van een schadevergoedingsvordering (al dan niet op te maken bij staat)), is dat de rechter niet de mogelijkheid heeft om alsnog de schade aanstonds te begroten in de aanhangig gemaakte procedure. Partijen moeten in een tweede procedure nog procederen over de omvang van de schade, ook als de schade in de eerste procedure bijvoorbeeld geschat had kunnen worden. Ik ben nog steeds geen voorstander van de weg die de Hoge Raad is ingeslagen op 27 maart 2015 en blijf hopen op een strengere leer als het gaat om het bevorderen van efficiënt procederen.